Karar Vermede Çatışma

TANIM

Bir secim durumunda nasıl davranacağı, nasıl tepki vereceği konusunda belirsizlik yaşayan bireydeki duruma ” karar vermede çatışma ” denir.

BELİRTİLERİ

• Belirsizliğin sözel olarak ifade edilmesi.

• Seçenekler arasında gidip gelme, tereddüt etme

• Ka rar vermenin ertelenmesi.

• Bir karar verirken sıkıntı duyulduğunun ifade edilmesi.

• Karar verilirken gerilim ve stres yaşama.

NEDENLERİ

• Tedavideki risklerin bulunmasına bağlı kararsızlık duygusu (cerrahi operayon, sezeryan, histerektorni, kernoterapi, diyaliz, arnniyosentez…)

• Evlilik, ayrılma, boşanma konularında kararsızlık.

• Evlat edinme, evlatlık verme konularında kararsızlık.

• Meslek secimi, meslek değişimi konularında kararsızlık.

• Bilgi eksikliği.

• Yanlış ve karmaşık bilgilendirme.

• Karar verme konusunda deneyimsizlik.

• Etik ikilem yaşanması.

• Çevredekilerin baskısı.

• Madde bağımlılığı.

GİRİŞİMLER

• Güven verici bir ilişki kurulur.

• Problemin ne olduğu belirlenir ve verilecek olan kararın önerni vurgulanır.

• Karar vermemenin sonuçlarının ne olacağı bireyle birlikte incelenir.

• Olası tüm alternatifler ve seçeneklerin listesi yapılır.

• Korkuları ile yüzleşmesi için bireye yardımcı olunur.

• Yanlış bilgiler düzeltilir, bilgi eksikliği giderilir.

• Bir karar vermesi konusunda birey cesaretlendirilir ve desteklenir.

• Bi reye destek o I acak kişilerin ka ra r verme s ü reci ne katlim ala rı s a ğ I a nır.

• Kararı kendisinin vereceği ve böyle bir hakkı olduğu vurgulanır.

• Olumlu düşünceklleri desteklenir olumsuz düşünce ve istekleri konusunda cesaretlendirilir.

• Süreci açıklığa kavuşturmak için aile üyeleriyle iş birliği yapılır.

Kanama Riski

TANIM

Kan hacminde azalmaya sebep olabilecek ve sağlığı bozabilecek bir durumdur. Herhangi bir cerrahi operasyon da veya operasyon sonrasında bu risk daha da artar. Kanama riski olabilecek bireylerin yakından izlenmesi kanama takibinin yapılması oldukça önemlidir.

NEDENLERİ

• Cerrahi girişimlere bağlı.

• Sünnet bağlı.

• Karaciğer fonksiyonlarında bozulmaya bağlı.

• Düş melere, travrnalarabağlı.

• Yaygın damar içi koagulasyona bağlı.

• Kan pıhtılaşma bozukluklarına bağlı.

• Cerrahi işlemlerde pıhtılaşma sorunları yaşanmasına bağlı.

• Gebelikle ilgili travmalara bağlı.

• Gebelikte komplikasyonlara bağlı (molar gebelik, plasenta previa…)

Girişimler

• Hastanın genel durumu değerlendirilir.

• Aldığı çıkardığı sıvı takibi yapılır.

• Diğer sıvı kayıpları göz önünde bulundurulur.

• Cerrahi operasyon geçirilmiş bölge kanama, akıntı, şişlik, kızarıklık bakımından gözlemlenir.

• Hastaya öksürürken, hapşırırken yara yerine yastıkla destek olması öğretilir.

• Eğer hasta kan sulandırıcı kullanıyorsa burun kanaması, siyah kırmızı renkte dışkı, şiddetli baş ağrısı gibi durumlar gözlemlenir.

• Gebelik ve doğum sonu dönemde birey kanama yönünden dikkatlice izlenir.

• Doğum sonu ilk 24 saat kanama açısından olduksa önemlidir ve hasta yakından gözlemlenir.

İntihar Etme Riski

TANIM

Kendini öldürme isteği olan ve bu riski taşıyan bireydeki duruma ” intihar etme riski” denir.

NEDENLERİ

• Depresyon, anksiyete.

• Yasamdan zevk alamama.

• Daha önce intihar girişiminde bulunma.

• Alkol/ilaç kullanımı.

• Ümitsizlik, çekilme, kendini küçük görme.

• Utanç/suçluluk duygusundan kurtulma.

• Ailede veya kendisinde gittikçe kötüleşen hastalık.

• Sevilen birinin ölümü.

• İlişkinin bitmesi.

• İş kaybı.

• Ailedeki sorunlar.

• Ailede intihar öyküsü.

GİRİŞİMLER

• İntihar düşüncelerinin nedenleri ve duyguları incelenir.

• Kişi duygularını ifade etmesi için desteklenir.

• Risk düzeyi değerlendirilir, (düşük, orta, yüksek)

• Yüksek riskli kişi için yakından denetimli bir çevre sağlanır.

• Bireyin odasında ve yakınlarında zarar verici, tehlikeli eşyalar bulundurulmaz; kısıtlanan objeler yakınlarına ve ziyaretçilere öğretilir.

• Verilen ilaçların düzenli kullanılıp kullanılmadığı takip edilmelidir.

• Doktor istemi olmadıkça üniteden dışarı çıkarılmaz. Eğer çıkacaksa yanında bir ekip üyesi bulundurulur.

• Eğer kişi kaçarsa polise haber verilir.

• Kişinin intihar etme riskinin olduğu tüm personele bildirilir.

• Kişiyle intihar etmemesi konusunda anlaşma yapılır.

• İntihar veya önceki girişimler üzerine uzun ve derin düşünmesine sınır koyulur.

• Mevcut ve gelecekteki olası stresler belirlenir ve bu konularda yardımcı olunur.

• Riskte artış olup olmadığı kontrol edilir, yakınlarına da bu konuda eğitim verilir, (davranış, sözel ifadeler, çekilme, depresyon…)

İnsan İtibarının Tehlikeye Girme Riski

TANIM

Bireyin saygınlığının ve onurunun kaybı riski bulunması durumuna ” insan itibarının tehlikeye girme riski” denir.

NEDENLERİ

Herhangi bir sağlık bakım ortamı ile ilgili;

• Aşina olunmayan, tanınmayan prosedürler.

• Klinik işlemler için zorlanma.

• Ağrılı işlemler.

• Yabancı terimler.

• Sınırlandırılmış ortam, kısıtlanma duygusu.

GİRİŞİMLER

• İtibarın tehlikeye girip girmemesi konusundaki politikanın varlığı araştırılır.

• Bireyin değerli olduğu hissettirilir.

• Bireyin mahremiyeti ve özel alanı korunur.

• İşlemlerde bireyin izni alınır.

• Karar vermesi için bireye zaman verilir.

• Her bireye eşit ve doğru bir şekilde bakım verilir.

• Kişilere işlemler açıklanır, bilgi verilir.

• Stresli, ağrılı işlemler öncesinde kişinin yaşayacaklarına dair bilgiler verilir.

• Hasta bilgilerinin gizliliği sağlanır.

• Birey ve ailesine karşı saygı çerçevesinde empatik bir ilişki kurulur..

• Bireyin itibarına olan saldırılar uygun kişiye rapor edilir.

İletişimde Güçlenmeye Hazır Oluş

TANIM

iletişimde güçlenmeye hazır oluş tanısı, kişinin kişilerarası iletişimin iyi olduğu yalnız güçlenmesi yönünde de istekli olduğu durumlarda konulması gereken bir tanıdır.

NEDENLERİ

• Kişisel istekler.

• Kişinin kendini yetersiz görmesi.

• Kişinin kendinde daha fazlasını görmesi.

BELİRTİLER

• Kişinin mevcut iletişim seklinin yetersiz olduğunu dile getirmesi.

• Kişinin değişimi istemesi.

• Kişinin değişime hazır olduğunu dile getirmesi.

• Kişinin kişilerarası iletişiminin iyi ve yeterli olması.

• Kişinin yazılı iletişiminin iyi ve yeterli olması.

• Kişinin duyularını ifade edebilmesi.

• Kişinin bilgi ve duygu alışverişinde bulunabiliyor olması.

• Kişinin cümle kurmada problem yaşaması.

• Kişinin amaca ulaşmadaki gücü kendinde gördüğünü ifade etmesi.

GİRİŞİMLER

• Kişinin kendini ifade edebilmesine fırsat sunulur.

• Kişi kendine gördüğü eksiklikleri veya yetersizlikleri belirlemeli ve bildirmelidir.

• Kişinin ne istediği tespit edilmelidir.

• Kişi değişimi istiyor mu tespit edilmelidir.

• Kişi değişime hazırmıı, değişime uyum sağlayabilir mi gözlernlenmelidir.

• Kişi istediklerini başarabilmesi için cesaretlendirilmeli ve desteklenmelidir.

• Kişi sık sık kisilerarası ilişki kurabileceği ortamlara yönlendirilmelidir.

• Kişi şuan ki durumundan memnun mu yeterli hazzı alabiliyor mu gözlernlenrnelidir.

• Kişi değişimden sonra durumundan yeterli hazzı alıyor mu gözlernlenrnelidir.

• Bol bol kendini geliştirebileceği kitaplar okuması tavsiye edilir.

• Kendindeki gücü görebilmek adına sık sık konferans sunumları gibi sorumlulukları alması istenir.

İletişimde Bozulma

TANIM

Bireyin çevresin deki lerle düşünce ve görüş alışverişinde bulunma, arzularını ve gereksinimlerini iletmede yaşadığa güçlüğe iletişimde bozulma denir.

BELİRTİLERİ

• Kekelemenin gözlemlenmesi.

• Konuşurken geveleme.

• Konuşmanın olmaması.

• Sesin zayıf çıkması ya da olmaması.

• Sözcüğü bulmada problem yaşama.

• Uyg u ns u z tep ki verme veya konuşma.

• Kişinin anlaşılmadığını ya da yanlış anlaşıldığını ifade etmesi.

NEDENLERİ

• Alzheirner hastalığı sonucunda.

• Oral,fasial travma nedeniyle.

• Beyin hasarı ve kafa travmasına bağlı.

• Yarık damak yarık dudak sonucunda konuşmanın bozulmasına bağlı.

• Diş kaybı, çene kırığı sonucunda.

• Solunum yetmezliğine bağlı olarak.

• İşitmede bir yetersizliğin olmasına bağlı.

• Şizofreni, paronoid bozukluk gibi durumlarda gerçek dışı düşünmenin olmasına bağlı olarak.

• Mahremiyetin sağlanarnarnasına bağlı.

• Dikkatin yorgunluk, öfke ve ağrı sonucunda azalması sonucunda.

• Yakın geçmişi anımsamayacak şekilde bellek kaybı sonucunda.

• Bas, yüz, boyun cerrahisi, entübasyon sonucunda konuşma yeteneğinin azalmasına bağlı.

GİRİŞİMLER

• İletişimi güçlendirmek için kişiyle konuşurken el kol hareketleri ve dokunma kullanılır.

• Konuşurken hastanın yüzüne bakarak, açık ve net konuşulur.

• Hasta söyleneni anIamadıysa, anlayacağı sekiIde tekra rl a n ı r.

• İşitmede sorun varsa hastanın anlayacağı şekilde iletişim kurulur.

• İşitme aracı kullanılıyorsa aracın nitelikleri gözlemlenir.

• H astaya jest ve mimiklerini kullanması tavsiye edilir.

• Sakin bir ortam sağlanır.

• Hasta yorgun olduğunda konuşma ertelenir, zorlanmaz.

• Dikkat dağıtan çe/resel uyaranlar en aza indirgenir.

• Hasta yavaş konuşuyorsa, sabırla dinlenir ve konuşmasını bitirmesi beklenerek yeterli zaman ayrılır.

• Anlaşılır olmasa dahi hastanın konuşma çabalarının hepsine tepki verilir.

• İfadeler anlaşılmamışsa anlamış gibi yapılmaz.

• Hastaya bakım hakkında karar verme fırsatı verilir. Örneğin “Bir sey içmek ister misiniz?” gibi bir soru yöneltilerek fırsat sağlanabilir.

İdrar Tutamama (Kaçırma)

Tanım

Güçlü ve ani bir iserne hissi ile birlikte, istemsiz idrar yaparna durumudur. Normal günlük isler sırasında idrarın istemsiz olarak idrar yolundan çıkısına denir. Utanç ve sıkıntı yaratabilir. Kişiyi sosyal ve kisisel aktivitelerinden mahrum edebilir, idrar tutamama ve hemşirelik bakımı özellikle yaslı hastalara bakım veren hemşirelerin bilmesi gereken bir konudur.

BELİRTİLERİ

• Gülmek, hapşırmak, öksürmek ve ağır kaldırmak sırasında idrar kaçırdığını ifade etmesi.

• İdrar yapma hissi geldiğinde tuvalete gidemeden hemen idrarını yapma.

• Tuvaletten sonra idrarınızı tamamen bosaltarnarna hissi.

NEDENLERİ

• Alkol, kafein aliminin fazla olmasına bağlı.

• Asm sıvı ahırımdan dolayı.

• Sık sık idrara çıkma.

• Enfeksiyona bağlı.

• Travmalara bağlı.

• Diyabetten dolayı.

• Sigara kullanımına bağlı.

• Kronik hastalıklara bağlı.

• Obesiteye bağlı.

• Kalıcı katater uygulamalarından dolayı.

• Mesane kapasitesinin yetersiz olmasına bağlı.

GİRİŞİMLER

 

• Hastaya durumu hakkında ve hastalığı hakkında bilgi verilir.

• Utanmaması gerektiği belirtilir ve duyguları paylaşılır.

• Hastalığa sebep olan etkenler a rastın lir. (enfeksiyon, alkol kullanımı, kronik hastalıklar)

• İdrar tutamamanın nedenleri ve arttıran faktörler bildirilir.

• İdrar yapma ihtiyacını hissetme ve idrara sıkısrna arasındaki zaman belirlenir.

• Yeterli sıvı aliminin önemi açıklanır ve hastanın yeterli sıvı alması sağlanır.

• Alkol, kafein kullanımından sonra kişinin durumu gözlemlenir ve bunlarla idrar kaçırma arasındaki ilişki değerlendirilir.

• Kiçi idrarını mümkün olduğunca uzun süre tutmaması, idrar hissi oluştuğunda tuvalete gitmesi söylenir.

• Kegel egzersizleri öğretilir.

• Kiçi yemekler den, fiziksel aktivitelerden, gece uyumadan vs. önce idrarını yapması gerektiği konularında bilgilendirilir.

• İdrar kaçırma tedavisi için doktora başvurması gerektiği açıklanır.

Hipotermi

TANIM

Kişinin vücut sıcaklığının normale göre daha az olduğu durumdur.

NEDENLERİ

• Uzun süren ameliyatlar (ortamın soğukluğuna bağlı).

• Ortamın havalandırma sistemin uygun olmaması.

• Mevsime uygunsuz giyinme (kısın ince veya az giyinmek gibi).

• Hareketsizlik.

• Yas.

• Aşırı yağmura veya kara maruz kalma.

• Barınma şartlarının elverişsiz olması.

• Isınma ihtiyacını karşılayarnarna.

• Obezite.

• Dehidratasyon.

• Alkol gibi maddelerin aşırı tüketimi.

BELİRTİLERİ

• Vücut sıcaklığı ölçüldüğünde 35.5 derecenin altında çıkması.

• Deri ile temasta derinin soğuk hissedilmesi.

• Üşüme.

• Ciltte solgunluk.

• Titreme.

• Kişinin hareketlerinde yavaşlama ve uyuşukluk.

• Konfüzyon.

• Huzursuzluk.

• Bradikardi (nabzın azalması).

• Bradipne (solunumun azalması).

• Solunumun derinleşmesi.

• Kaşeksi.

• Uykuya meyilli olma.

• Malnütrisyon.

GİRİŞİMLER

• Kişinin mevsimine uygun giyinmesi gerektiği belirtilir, (kışın atkı ve şapka takmak, eldiven ve kaza! giymek gibi)

• Kişinin ısı kaybı önlenir.

• Havanın çok soğuk, rüzgarlı veya aşırı kar ve yağmurlu olduğu günlerde dışarı çıkılrnarnası gerektiğ söylenir.

• Kişinin uzun sürmesi tahmin edilen bir operasyon durumu var ise önlemler alınır. (Kişinin üstünt örtme, sık sık vücut ısısını takip etme gibi)

• Kişiye gerekli sıcak uygulamalar yapılır. Sıcak uygulama yapılırken kompreslerin kişiye direk temas etmemesine dikkat edilir.

• Bebeğin terrneregülasyonunu sağlayabilmesi için şapka takmasına özen göstermeliyiz. (Bebeklerir diğer dönemler ile karşılaştırıldığında vücutlarına oranla kafaları daha büyük olduğu için ısı kaybın bu bölgede çok yaşarlar.)

• Kişinin vücut ısısını normale getirmek için odasına ısıtıcı konulmalıdır.

• Kişinin battaniye ile ısı kontrolü sağlanabilir.

• Kişinin gerekli sıvı alımı sağlanmalıdır ve dehidratasyonu önlenmelidir.

• Kişiye uygun fiziksel aktivite programları oluşturulmalıdır.

• Kişinin sık sık vücut sıcaklığı takibi yapılmalıdır.

Hipertermi

TANIM

Kişinin vücut sıcaklığının normalin üstünde olduğu durumdaki konulacak tanıdır.

NEDENLERİ

• Çok fazla güneşte durma.

• Aşırı sıcağa maruz kalma.

• Ortamın havalandırmasının uygun olmaması.

• Kat kat giyinme (mevsime uygun olmayan).

• Obezite.

• Aşırı fiziksel aktivitede bulunma.

• Ağır fiziksel aktivitelerde.

• Dehidratasyon.

• Uzun süreli sporlarda.

• Yaş.

BELİRTİLERİ

• Terleme.

• Cilt renginde değişme (özellikle yanakların kızarması).

• Oral ölçümde vücut ısısının 37.8 dereceden yüksek olması.

• Rektal ölçümde vücut ısısının 38.8 dereceden yüksek olması.

• Taşikardi.

• Bireyle temas edildiğinde normalden fazla sıcaklık hissedilmesi.

• Takipne.

• Solunumun derinliğinin artması.

• Titreme

• Tüylerin diken diken olması.

• Kişinin kendinde sıcaklık hissetmesi.

GİRİŞİMLER

• Kişinin üzerinde ki fazla kıyafetler azaltılmalıdır.

• Kişiye uygun olmayan havalandırma sistemine sahip ortamda uzun süre kalmaması gerektiği anlatılmalıdır.

• Kişide dehidratasyona bağlı hipertermi görülmemesi için kiçinin alması gereken sıvı miktarı belirlenmelidir.

• Kişiye aldığı çıkardığı takibi (AÇT) yapılmalıdır.

• Kişiye uygun aktivite programları oluşturulmalıdır.

• Sıcak havalarda çok fazla dolaşmaması istenir.

• Kişinin güneş altında çok kalmaması istenir.

• Kişinin vücut sıcaklığı ölçümü sık sık yapılır, (orai, rektal veya aksiller olabilir.)

• Kişinin vücut sıcaklığı yüksek ise soğuk kompresler uygulanır. Soğuk kompreslerin hastanın vücuduyla direk temasından kaçınılmalıdır. Soğuk uygulama yapılamıyorsa hastadan soğuk bir dus alması istenir.

• Kişide deride kızarıklık, terleme, üçüme, tüylerin diken diken olması gibi bulgular gözlemlenir.

• Kiçinin ağrısı sorgulanır ve skorlanır.

Hava Yolu Temizlemede Etkisizlik

TANIM

Etkili şekilde öksürememe sonucu solunum yolunda sekresyon birikmesi ve bu sekresyonun solunumu yavaşlattığı veya engellediği duruma denir.

BELİRTİLERİ

• Etkisiz öksürme ya da hiç öksürememe.

• Hava yoIu sekresyonIarını çıkararmama.

• Anormal solunum sesleri.

• Anormal solunum hızı, ritmi, derinliği.

NEDENLERİ

• Enfeksiyon, kistik fibrozis ve influenzaya bağlı.

• Etkisiz öksürme.

• İrnrnobilite (Yatağa bağımlı olma).

• Yetersiz sıvı tüketimi.

• Sinir sistemi hastalıkları.

• Kafa travması/ SSS depresyonu.

• Serebravasküler olay (inme).

GİRİŞİMLER

• Derin solunum ve öksürme egzersizleri kişiye öğretilir.

• Öksürme egzersizleri kişi en ağrısız durumdayken, en rahat zamanında yapılır.

• Egzersizlerden sonra dinlenme dönemleri planlanır.

• Olumlu geri bildirimler yaparak kişi öksürmeye cesaretlendirilir.

• Karın ve göğüs insizyonları el veya yastıkla desteklenir.

• Yeterli sıvı alımı sürdürülür. (2-3 It/gün)

• Havadaki nem oranının yeterli olması sağlanır.

• Olumlu geri bildirimler kullanarak bakım ilkeleriyle tutarlı şekilde sağlık öğretimi devam ettirilir.

• Olumlu ve yeterli bireysel çaba ve gelişmeler takdir edilerek hastaya destek olunur.